جریان مجاز برق که از سیم و کابل عبور داده می‌شود به میزان پخش گرمایی بستگی دارد که در سطح رسانا یا هادی آن‌ها پخش می‌شود؛ در واقع درجه حرارت کابل یا سیم در موقع عبور جریان برق فاکتور مهمی در تعیین میزان جریان مجاز عبوری است. همچنین حداکثر درجه حرارت قابل تحمل برای یک کابل از طریق قسمت عایق و روکش کابل تعیین می‌گردد. برای بررسی بهتر این موضوع قبل از انتخاب سیم و کابل مناسب؛ اغلب جداولی وجود دارد که تعیین کننده میزان جریان مجاز کابل است؛ این جداول حداکثر جریانی را که کابل می‌تواند از طریق خود انتقال دهد؛ بدون این‌که دچار سوختگی و آسیب گردد را نشان می‌دهد. بایستی توجه داشت که کابل‌ها در حین عبور جریان برق؛ اگر به صورت مناسب با کاربری مورد نظر انتخاب نشده باشند دچار سوختگی و تلفات الکتریکی می‌گردند و باعث ایجاد هزینه‌های آتی و گاه خسارت‌های جبران ناپذیر خواهند شد. در صنعت الکتریکی از کابل و سیم جهت هدایت جریان الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شود و با توجه به شرایط آب و هوایی مختلف؛ این تجهیزات نیز در انواع و اشکال مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. سیم ها از لحاظ نوع کاربرد، شکل ظاهری، کیفیت، برند و غیره طیف گسترده‌ایی دارند. تمام انواع کابل‌ها و سیم‌ها دارای یک جریان مجاز هستند که بر اساس آن؛ تنها قابلیت تحمل حد مشخصی از جریان را خواهند داشت؛ بنابراین جریان مجاز کابل و سیم برق در مدل‌های مختلف کاملاً با یکدیگر متفاوت است.
عوامل موثر در جریان مجاز کابل
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد؛ جریان مجاز کابل؛ استانداردترین میزان جریان یا حداکثر میزان جریانی است که کابل قادر است بدون آسیب دیدگی آن‌را از خود انتقال دهد. البته با این شرط که دمای کابل از یک دمای مشخص که غالبا حول و حوش 70 درجه سانتی گراد است فراتر نرود. از این رو در جدول جریان مجاز کابل ماکزیمم؛ دمای مجاز برای قسمت هادی کابل‌ها؛ 70 درجه سانتی گراد در نظر گرفته می‌شود. عواملی که در تعیین میزان حداکثر جریان مجاز عبوری از کابل دخیل هستند شامل موارد ذیل می‌شوند:
- مقاومت الکتریکی قسمت هادی یا رسانای کابل که با علامت اختصاری R نشان داده می‌شود.
- شرایط محیطی محل قرارگیری و عملکرد خود کابل
- ماکزیمم دمای مجاز عایق کابل
- درجه حرارتی که در اثر عبور جریان برق در قسمت هادی کابل ایجاد می‌شود.
جریان مجاز در کابل های با هادی مسی
کابل های مسی شامل دو گروه کابل هستند؛ گروه اول کابل‌های نصب شده در زمین در عمق ۷۰ سانتی متری و درجه حرارت ۲۰ درجه سانتی‌گراد هستند و گروه دوم شامل کابل‌های مستقر در هوا با درجه حرارت ۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌شوند. جریان مجاز کابل در این کابل‌های مسی؛ بر اساس میزان سطح مقطع آن‌ها تعیین می‌شود؛ بر همین اساس ماکزیمم درجه حرارت مجاز هادی مسی با روکش PVC برابر ۷۰ درجه سانتی‌گراد تعیین می‌شود.
________________________________________________
🔹🔷 لوله فلکسیبل،یکی از پرفروش ترین محصولات مجموعه برق یاسین 🔷🔹
________________________________________________
جریان مجاز سیم‌ها و کابل‌های آلومینیومی
در کابل‌های با هادی از جنس آلومینیوم؛ نیز ماکزیمم جریان مجاز کابل؛ با توجه به سطح مقطع کابل قابل تعیین است و با توجه به میزان رسانایی و مقاومت الکتریکی آلومینیوم نسبت به مس، می‌توان گفت جریان مجاز کابل‌های دارای هادی‌های آلومینیومی در مقایسه با کابل‌های دارای هادی‌های مسی هم مقطع کمتر است.
عوامل موثر دیگر در تعیین میزان جریان مجاز انواع کابل
در تعیین میزان جریان مجاز عبوری از یک کابل و سیم؛ بعد از بررسی سطح مقطع؛ فاکتورهایی نظیر طول کابل یا سیم و دما هم موثر هستند که در ادامه مقاله مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- سطح مقطع سیم: لازم به ذکر است که مقاومت الکتریکی کابل در برابر جریان برق یا به اختصار جریان مجاز کابل؛ به سطح مقطع کابل وابسته بوده به گونه‌ای که در صورت افزایش سطح مقطع کابل؛ مقاومت الکتریکی کابل کاهش می‌یابد و جریان عبوری را افزایش می‌دهد و بر عکس.
- طول سیم: تأثیر طول سیم بر جریان عبوری از سیم برق؛ یکی از عوامل کلیدی محسوب می‌شود. در واقع طول کابل یا سیم؛ یکی از آیتم‌های تاثیرگذار در تغییر میزان ولتاژ جریان عبوری است؛ از همین رو به منظور دریافت یک ولتاژ دقیق؛ بایستی علاوه بر مؤلفه‌های دیگر به طول سیم و تأثیر آن در کاهش یا افزایش ولتاژ توجه ویژه نمود. بر همین اساس برحسب طول و جنس کابل یا سیم (مسی یا آلومینیومی) مقدار جریان مجاز برای یک کابل را می‌توان محاسبه کرد. به طور مثال میزان جریان عبوری از سیم با نمره 10 از جنس مس با طول حداکثر 50 متر برابر با 77 آمپر است؛ که اگر این طول را به مقدار 100 متر برسانیم میزان ولتاژ عبوری از آن افت نموده و جریان به حدود 50 آمپر می‌رسد. مفهوم این کار این است که هرچه طول سیم افزایش یابد؛ کاهش ولتاژ را در پی خواهد داشت که این امر در محاسبات برق‌کشی‌ها بایستی قطعا در نظر گرفته شود. همچنین یک کابل مسی با سطح مقطع 95 میلی‌متر مربع و کابل آلومینیومی با سطح مقطع 150 میلی‌متر مربع در متراژ ۲۵۰ متر؛ قادر به تحمل جریان مجاز کابل 180 آمپر می‌باشند.
- دما و درجه حرارت: برای بررسی چگونگی تاثیرات درجه حرارت بر جریان مجاز کابل و سیم؛ بایستی به جدول آن مراجعه کرد. بر اساس جدول ذیل؛ ردیف اول مشخص کننده دمای محیط و ردیف دوم بیان‌گر ضریب تصحیح است.
| دما | 5 | 10 | 15 | 20 | 25 | 30 | 35 | 40 | 45 | 50 | 55 |
| ضریب تصحیح | 2/1 | 15/1 | 10/1 | 05/1 | 1 | 92/0 | 85/0 | 75/0 | 65/0 | 53/0 | 38/0 |
برای بررسی این‌که ظرفیت جریان مجاز کابل در یک سیم نمره 5/2 که در گروه ۱ قرار دارد؛ در دمای ۴۰ درجه سانتی گراد چقدر کاهش می یابد؛ بایستی عنوان کرد که با توجه به این که برای دمای ۴۰ درجه سانتی گراد، ضریب تصحیح 75/0 است؛ کافی است جریان ۲۰ آمپر را در 75/0 ضرب کنیم. در این صورت عدد ۱۵ آمپر به دست می‌آید. در نتیجه می‌توان گفت که هر چه دما از ۲۵ درجه سانتی گراد بالاتر رود؛ مقاومت سیم‌ها بیشتر شده و جریان مجاز عبوری از آن‌ها کاهش می یابد و برعکس.
در انتهای این مقاله؛ جداول مربوط به تعیین حداکثر جریان مجاز کابل و جریان مجاز کابل‌های برق به آمپر برای بررسی و مطالعه علاقمندان آورده شده است.
جدول تعیین حداکثر جریان مجاز :
جریان مجاز کابل‌های برق به آمپر
