تصور کنید در یک پروژه بزرگ ساختمانی یا صنعتی مشغول به کار هستید و نیاز به ابزاری دارید که انعطاف‌پذیر، مقاوم و در عین حال نصب آن آسان باشد. اینجاست که لوله فلکسیبل یا همان لوله فلکسی وارد میدان می‌شود. این لوله‌ها با داشتن ویژگی‌های بی‌نظیر، به یکی از اجزای ضروری در بسیاری از پروژه‌ها تبدیل شده‌اند. از سیستم‌های تهویه گرفته تا کابل‌کشی برق و انتقال مایعات و گازها، لوله فلکسیبل نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ادامه، به بررسی سایزبندی لوله فلکسیبل خواهیم پرداخت.
سایزبندی لوله فلکسیبل چگونه است؟
لوله‌های فلکسیبل در دو نوع ساده پلاستیکی (خرطومی) و فلزی (فلکسی) تولید می‌شوند. نوع پلاستیکی این لوله‌ها از موادی همچون پلی آمید و پی وی سی ساخته می‌شود که لوله‌های PVC دارای خاصیت ضد حریق نیز هستند. در مقابل، لوله فلزی (فلکسی) همان‌طور که از نامش پیداست، از فلز ساخته می‌شود و به دلیل استحکام بالا برای استفاده در فضاهای صنعتی و ساختمانی بسیار مناسب است.
نکته مهم در رابطه با لوله‌های فلکسیبل و خرطومی این است که سایز لوله فلکسی برای کابل یا سیم باید متناسب با اندازه آن ها باشد. زیرا در غیر این صورت، این لوله‌های محافظ نمی‌توانند به درستی وظیفه خود را انجام دهند. سایزبندی لوله فلکسیبل یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب و استفاده صحیح از این لوله‌ها است. در اینجا به بررسی جزئیات سایزبندی و فاکتورهای موثر بر آن می‌پردازیم.
معمولاً سایزبندی لوله‌های فلکسیبل بر اساس فاکتورهای زیر انجام می‌شود:
مساحت و ارتفاع فضای مورد نظر: این دو عامل اولین معیارهایی هستند که در سایزبندی لوله‌های فلکسیبل تاثیرگذار هستند.
مقدار هوای لازم برای تهویه: میزان هوای مورد نیاز برای تهویه محل، یکی از عوامل مهم در تعیین سایز لوله فلکسیبل است. به عبارت دیگر، مقدار هوایی که برای تهویه یک فضا نیاز است، می‌تواند سایز لوله فلکسیبل را تعیین کند.
تعداد رشته‌های سیم‌های برقی: تعداد سیم‌های برقی عبوری نیز یکی دیگر از عوامل موثر بر سایز و اندازه لوله‌های فلکسیبل است.
محل نصب و کارایی لوله: محل نصب لوله و کارایی مورد انتظار از آن نیز از جمله عوامل مهمی هستند که در تعیین سایز لوله‌ها نقش دارند.
منظور از قطر لوله فلکسیبل چیست؟
قطر لوله فلکسیبل به اندازه داخلی یا خارجی لوله اشاره دارد و یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب و استفاده صحیح از این لوله‌ها است. قطر داخلی (ID) لوله، فضای داخلی قابل استفاده برای عبور هوا، مایعات، کابل‌ها یا سیم‌ها را مشخص می‌کند. قطر خارجی (OD) شامل ضخامت دیواره لوله نیز می‌شود و به ابعاد کلی لوله اشاره دارد. انتخاب قطر مناسب بستگی به نیازهای خاص پروژه دارد، از جمله حجم هوای مورد نیاز برای تهویه، تعداد و اندازه کابل‌های عبوری و شرایط محیط نصب. قطر مناسب لوله فلکسیبل تضمین می‌کند که عملکرد بهینه و ایمنی در استفاده از آن حفظ شود.
جدول سایزبندی استاندارد لوله فلکسیبل
این جدول شامل سایزهای متداول و استاندارد برای لوله‌های فلکسیبل (پلاستیکی و فلزی) است. بسته به نیاز خاص پروژه، ممکن است سایزهای دیگری نیز موجود باشند. همواره توصیه می‌شود که برای انتخاب سایز مناسب، نیازهای دقیق پروژه و شرایط محیطی را در نظر بگیرید و با کارشناسان مربوطه مشورت کنید.
محاسبه سایز لوله فلکسی برق
توجه به سایز لوله فلکسیبل اولین نکته مهمی است که هنگام استفاده از این لوله‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. زیرا اگر سایز لوله متناسب با اندازه سیم و کابل‌ها نباشد، لوله محافظ هیچ کمکی به محافظت از سیم و کابل‌ها نمی‌کند. برای محاسبه سایز لوله فلکسیبل باید مراحل زیر را طی کرد:
مرحله اول
اولین اقدام مهم در محاسبه سایز لوله فلکسیبل، اندازه‌گیری دقیق مساحت فضا و ارتفاع سقف تا کف است. معمولاً طول، عرض و ارتفاع فضای مورد نظر باید بر حسب فوت باشد. برای تبدیل متر به فوت، کافی است عدد به دست آمده را در ۳.۲۸۰۸ ضرب کنید. مثلاً عرض یک اتاق ۳ در ۴ متر حدود ۹.۸۴ فوت و طول آن ۱۳.۱۲ فوت است.
مرحله دوم
پس از انجام محاسبات مرحله قبل، باید حجم فضای مورد نظر محاسبه شود. برای به دست آوردن حجم، طول، عرض و ارتفاعی که در مرحله قبل اندازه‌گیری شده را در یکدیگر ضرب کنید. به عنوان مثال، حجم اتاقی که طول آن ۱۳.۱۲ فوت، عرض آن ۹.۸۴ فوت و ارتفاع آن ۸ فوت باشد برابر با ۱۰۳۳.۴۴ فوت است.
مرحله سوم
در مرحله سوم، باید حجم فضا را در نرخ تهویه هوا ضرب کنید. یعنی اگر قرار است ۵ بار تهویه هوا رخ دهد، حجم فضا باید در عدد ۵ ضرب شود. مثلاً برای اتاقی که حجم آن ۱۰۳۳.۴۴ فوت مکعب است، میزان تهویه برابر با ۵۱۶۷.۲ خواهد بود.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم، باید مؤلفه CFM یا همان فوت مکعب بر دقیقه را که واحد اندازه‌گیری میزان جریان هوا برای لوله منعطف است، محاسبه کنید. برای به دست آوردن این مؤلفه، میزان تهویه هوا را بر عدد ۶۰ تقسیم کنید. مثلاً تقسیم ۵۱۶۷.۲ بر ۶۰ برابر با ۸۶.۱۲ است. در نتیجه، برای کانال‌کشی یک فضای ۳ در ۴ متر باید از لوله ۷ اینچی استفاده کنید.
نکات مهم در اندازه‌گیری سایز لوله فلکسی
اندازه‌گیری صحیح سایز لوله فلکسیبل از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا انتخاب نادرست می‌تواند به مشکلاتی مانند کاهش کارایی، افزایش هزینه‌ها و خطرات ایمنی منجر شود. در اینجا به نکات مهمی که باید در اندازه‌گیری سایز لوله فلکسیبل توجه کنید، اشاره می‌کنیم:
توجه به تعداد سیم و کابل
هنگام اندازه‌گیری لوله فلکسیبل، حتماً به تعداد سیم و کابل‌هایی که قرار است از داخل لوله عبور کنند، توجه کنید. اگر تعداد سیم و کابل‌ها زیاد باشد و قطر لوله متناسب نباشد، سیم‌ها و کابل‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند و ممکن است دچار تغییرات شیمیایی و فیزیکی شوند. از طرف دیگر، اگر تعداد سیم و کابل‌ها کم باشد و لوله قطر بزرگی داشته باشد، جریان هوای داخل لوله می‌تواند احتمال بروز آتش‌سوزی را افزایش دهد.
توجه به سایز سیم و کابل
توجه به سایز و قطر کابل‌ها یا سیم‌هایی که قرار است از داخل لوله فلکسیبل عبور کنند، دومین نکته مهمی است که باید در اندازه‌گیری لوله‌های فلکسیبل به آن دقت کرد. کابل‌ها و سیم‌ها به دلیل کاربردهای گوناگون در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند.
برای اینکه بتوانید سریع‌تر لوله‌ای متناسب با قطر سیم و کابل‌های عبوری پیدا کنید، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
۱. مجموع قطر و سایز سیم و کابل‌های عبوری را محاسبه کنید.
۲. این عدد را در ۱.۵ ضرب کنید.
به عنوان مثال، اگر قرار است ۵ عدد سیم از داخل لوله عبور کند که مجموع قطر آن‌ها برابر ۱۰ میلی‌متر است، قطر داخلی لوله باید حدود ۱۵ میلی‌متر باشد. با توجه به جدول بالا، اگر لوله‌ای با قطر ۱۵ میلی‌متر وجود نداشته باشد و لوله سایز ۱۶ میلی‌متر نزدیک‌ترین گزینه باشد، باید از لوله‌ای با سایز ۱۶ میلی‌متر استفاده کنید.
