سیمهای برق در انوع مختلف و ویژگی‌های متفاوت برای کاربردهای گوناگون، تولید و به بازار عرضه می‌شوند. سیمهای موجود در بازار از لحاظ مختلفی از جمله، نوع و جنس عایق، تعداد رشته، سطح مقطع و غیره با یکدیگر متفاوت هستند. سیم‌هایی که در سیم‌کشی ساختمان‌ها و مکان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، هر یک بر اساس استانداردهای رنگی مخصوص ساخته شده‌اند. در واقع رنگ هر یک از سیم‌ها نشان دهنده‌ی این است که آن سیم چه عملکرد و وظیفه‌ای را بر عهده دارد. برقکار با پیروی از استاندارد رنگ‌بندی سیم برق و تهیه سیم با رنگ صحیح، به عیب‌یابی آسان سیستم‌ها در زمان خرابی و مشکلات، کمک شایانی خواهد کرد. همچنین رعایت این استانداردها برای حفظ ایمنی افراد ضروری است.
👈 دریافت لیست قیمت به روز و مشاوره رایگان جهت خرید انواع سینی کابل 👉
استاندارد رنگ سیمهای برق در ایران
همانطور که می‌دانید سیمهای برق در ایران و جهان بسیار متنوع بوده و برای نامگذاری آن‌ها از استانداردهای مختلفی نظیر، رنگ سیم، تعداد رشته و کدهای درج شده بر روی سیم استفاده می‌شود. تا به وسیله آن بتوانیم کاربرد و کارایی آن سیم را تشخیص دهیم.
برای استاندارد رنگ‌بندی سیم برق در کشور ایران از استانداردهای مختلفی استفاده می‌شود تا تشخیص کابلهای مختلف از یکدیگر به آسانی صورت پذیرد. متاسفانه در برخی موارد به علت بالا رفتن هزینه تولید به خاطر استفاده از عایق‌های رنگی، از هیچ استانداردی استفاده نشده و کل سیم‌ها با یک رنگ یکسان ساخته می‌شوند. اگر شماهم برای کار خود نیاز به کابل سفارشی دارید میتوانید از شرکت‌هایی که به صورت سفارشی کابل تولید می‌کنند استفاده کنید. یکی از برندهایی که تولید کابل سفارشی انجام می‌دهد شرکت سیم و کابل باختر ایرانیان است. در کل دفتر استانداردهای وزارت نیرو، استاندارد رنگ سیم برق در ایران با شماره ۶۳۰۱۲ را برای رنگ و پوشش تجهیزات صنعت برق تدوین نموده است. بر اساس این استاندارد؛ به خصوص در کابلهای برق سیم‌کشی سه فاز که نصب صحیح سیم‌ها اهمیت دارد، طبق استاندارد، رنگ سیم کابلهای برق مناسب سه فاز در ایران، سیمهای فاز R و S و T باید دارای رنگ قرمز، زرد و آبی باشند. شرکت‌های معتبر در حوزه سیم برق در ایران، سیمهای برق را با استاندارد IEC60227 یا ISIRI607 رنگ‌بندی و تولید می‌نمایند که این رنگ‌بندی به شرح زیر است:
- سیم و کابل تک رشته: در سیم و کابلهای تک رشته، رنگ اهمیتی در نصب ندارد؛ اما به طور معمول از رنگ مشکی، آبی یا قرمز استفاده می‌شود.
- سیم و کابل دو رشته: معمولا سیم فاز مشکی و سیم نول آبی رنگ است.
- سیم و کابل سه رشته: آبی، زرد یا سبز، قهوه‌ای یا مشکی (برای کابلهای دارای ارت)، مشکی، خاکستری، قهوه‌ای (برای کابل بدون ارت)
- سیم و کابل چهار رشته: خاکستری، مشکی، زرد یا سبز، قهوه‌ای یا آبی
- سیم و کابل پنج رشته: مشکی، زرد یا سبز، آبی، قهوه‌ای، خاکستری.
________________________________________________
🔹🔷 لوله فلکسیبل،یکی از پرفروش‌ترین محصولات مجموعه برق یاسین 🔷🔹
________________________________________________
معنی رنگ‌های سیم برق چیست؟
کابل و سیم‌هایی که در سیم‌کشی دیوارهای خانه‌ی شما قرار دارند از استاندارد رنگ سیم برق در ایران پیروی می‌کنند. رنگ‌بندی سیم‌ها نشان دهنده‌ی این است که آن سیم خاص چه عملکرد ویژه‌ای در مدار انجام می‌دهد. پیش از اینکه سیستم برق را دستکاری کنید، ضروری است معنی رنگ‌های سیم برق را بدانید.
سیمهای برق سیاه
در استاندارد رنگ‌بندی سیم برق، از سیمهای برق سیاه به منظور انتقال برق به سوئیچ و پریزها در همه مدارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیمهای مشکی اغلب برای پایه‌های سوئیچ نیز در مدارها به کار برده می‌شود و سوئیچ را به بار الکتریکی متصل می‌کند. در مجموع باید بدانید که همه سیمهای به رنگ سیاه دارای جریان برق هستند.
سیمهای برق قرمز
سیمهای قرمز در مدارهای ۲۲۰ ولتی، همان سیمهای دارای جریان ثانویه به حساب می‌آیند و می‌توانند در چند نوع پایه‌ی سوییچ به کار گرفته شوند. این سیم برای اتصال سنسور دود به سیستم برق خانه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمان استفاده از این رنگ‌بندی سیم‌ها می‌توان دو سیم قرمز را به هم وصل کرد یا یک سیم قرمز را با یک سیم سیاه با یکدیگرمورد استفاده قرار داد.
سیمهای برق آبی و زرد
سیمهای برق آبی در سیم کشی داخلی ساختمان‌ها استفاده نمی‌شوند و جزو رنگ‌بندی کابلهای که حامل جریان برق هستند به شمار می‌آیند. سیمهای آبی و زرد هنگامی که سیمهای برق‌دار از میان سیم راه کشیده شده باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلا سیمهای زرد را در نورهای ساختمانی، پایه‌های سوییچ پنکه‌های سقفی و پریزهایی که با سوییچ‌های برق جفت شده‌اند، می‌توان دید. سیمهای آبی نیز اغلب اوقات به عنوان نقاله برای سوییچ‌های سه یا چهار راه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیمهای برق سفید و خاکستری
در رنگ‌بندی سیمهای برق، رنگ‌های سفید و خاکستری، سیمهای نول یا خنثی هستند. از سیم نول یا خنثی برای اتصال به رسانگر فشار قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رسانگر، یک قطعه فلز رسانا در یک پنل برق است که جریان الکتریکی را برای تقسیم در سرتا سر خانه جذب می‌کند. سیمهای برق سفید و خاکستری تنها می‌توانند به همدیگر متصل شوند. به این سیم‌ها ممکن است حامل جریان برق باشند، به خصوص زمانی که جریان نامتوازن باشد؛ از این رو در کار با این سیم‌ها بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنید.
سیمهای برق سبز و زرد
سیمهای برق سبز و زرد رنگ به عنوان سیم ارت کاربرد داشته و به پایانه‌ی زمین در جعبه‌ی پریز وصل می‌شوند. در واقع سیمهای برق سبز به این شکل به عنوان محافظ عمل می‌کنند و به برق، محلی برای فرار به زمین می‌دهند. هنگامی که سیم برقدارِ درون مدار، فلز یا رسانای دیگری را لمس کند، سیستم ارت کاربرد می‌یابد و مانع از اتصال کوتاه و آسیب به لوازم برقی و یا حتی برق گرفتگی می‌شود. سیمهای سبز فقط به یک سیم سبز دیگر می‌توانند متصل شوند. سیمهای سبز در صورتی که در مدار شما ایراد و نقصی وجود داشته باشد، ممکن است برق داشته باشند، بنابراین با این سیم‌ها با احتیاط کار کنید. یکی از بهترین برندهای سیم ارت در بازار برند سیم و کابل پرتو الکتریک است.
رنگ‌بندی استاندارد سیم و کابل تک رشته
امکان شناسایی کابلهای تک رشته براساس استاندارد رنگ سیم برق در ایران به راحتی صورت می‌گیرد. در استاندارد سیم و کابل تک رشته از کد رنگ‌های مشکی، قرمز، سفید، سبز یا زرد و آبی استفاده شده است.
بر اساس استاندارد رنگ سیم برق در ایران، سیمهای فاز ۱ در رنگ‌های مشکی ساخته می‌شوند. سیمهای فاز ۲ به رنگ قرمز ساخته می‌شوند که دارای جریان برق ثانویه هستند. رنگ سیم نول یا سیم سیم خنثی به رنگ سفید بوده که ممکن است برخی اوقات دارای جریان برق باشند. سیمهای فاز ۳ به رنگ آبی ساخته می‌شوندکه برای اتصالات مختلف استفاده می‌شود. سیمهای ارت هم به رنگ سبز و زرد ساخته می‌شوندکه معمولاً به زمین متصل هستند و پیداکردن آن‌ها آسان است. برای اطلاع از بهترین قیمت سیم و کابل تک رشته از محصولات سیم و کابل ماهان کابل امیر، با کارشناسان برق یاسین تماس بگیرید.
رنگ استاندارد کابلهای دو رشته
بر اساس استاندارد رنگ‌بندی سیم برق، رنگ‌بندی کابل دو رشته به طور معمول از دو رنگ استفاده می‌شود تا جداسازی فاز و نول کابل به راحتی صورت بگیرد. تولیدکنندگان برای تعیین فاز کابل از رنگ مشکی استفاده می‌کنند و برای تعیین نول نیز از رنگ آبی استفاده می‌شود. لازم است بدانیدکه این رنگ‌ها دائما ثابت نیستند و ممکن است برخی مواقع متغیر باشند. برای نمونه در بعضی اوقات به‌جای رنگ سیاه برای مشخص‌کردن فاز، از رنگ قرمز استفاده می‌شود یا رنگ نول نیز به سفید، سبز یا زرد تغییر پیدا کند.
رنگ استاندارد کابلهای سه رشته
کابل سه رشته یک سیم پرکاربرد در صنایع است که به آن کابل سه فاز نیز می‌گویند. بر اساس استاندارد رنگ سیم برق در ایران برای رنگ‌بندی این نوع کابل از سه‌رنگ سبز، قرمز و آبی استفاده می‌شود. این نوع کابل دارای دوفاز و یک نول است. از رنگ قرمز برای مشخص کردن فاز اول و از رنگ سبز برای مشخص کردن فاز دوم استفاده می‌شود. معمولا از رنگ آبی برای تشخیص فاز نول کابل استفاده می‌شود. ممکن است که در بعضی از اوقات رنگ زرد جایگزین رنگ سبز گردد.
رنگ استاندارد کابلهای چهار رشته
کابلهای چهار رشته در صنایع و نیروگاه‌های برق کاربرد فروانی دارند. بر اساس استاندارد رنگ‌بندی سیم برق از رنگ‌های مشکی، قرمز، زرد و بنفش برای مشخص‌سازی این کابل استفاده شده است. فاز ۱ این کابل‌ها با رنگ مشکی، فاز ۲ با رنگ قرمز، فاز۳ به رنگ بنفش ساخته شده است. در کابلهای چهار رشته به طور معمول برای مشخص‌سازی نول از رنگ زرد استفاده شده است.
رنگ استاندارد کابلهای پنج رشته
کابلهای پنج رشته یا کابلهای مخابراتی جزو معدود کابل‌هایی هستند که برای رنگ‌بندی آن‌ها از رنگ آبی هیچ استفاده‌ای نشده است. بر اساس استاندارد رنگ سیم برق در ایران حداقل از پنج رنگ برای ساخت این کابل‌ها استفاده شده است. برای تشخیص کابلهای پنج رشته‌ای از رنگ‌های مشکی، سفید، قرمز؛ بنفش و زرد استفاده شده است؛ در این کابل‌ها از رنگ سفید برای مشخص کردن نول استفاده می‌شود و رنگ سبز و زرد نیز برای اتصال ارت کاربرد دارد.
اهمیت رنگ‌بندی استاندارد سیم‌ها
وجود یک سیستم استاندارد رنگ‌بندی سیم برق مزایای فراوانی دارد. هنگام خرید سیم، زمان نصب سیم‌ها، تعمیرات و مواردی نظیرآن، آشنایی با این استانداردها بسیار ضروری است. در محیط‌های صنعتی برای خرید کابل فشار قوی رعایت این استانداردها الزا می‌است. مزایای رنگ‌بندی استاندارد سیم‌ها به شرح زیر است:
- جلوگیری از آسیب‌های احتمالی در اثرعدم تشخیص وظیفه سیم در مدار
- کمک به تهیه نقشه مدار و مستندسازی
- مشخص بودن نوع سیم‌ها برای سهولت روند تعمیرات و نگهداری
استانداردهای معروف رنگ سیم برق
در استاندارد رنگ‌بندی سیم برق به طور معمول سیمهای رنگ سیاه، سیم‌هایی هستند که همیشه دارای جریان برق هستند و درمواجه با آن‌ها باید نکات ایمنی را رعایت کنید و سیمهای رنگ آبی و سفید، سیمهای خنثی یا همان نول هستند که معمولا بدون جریان هستند. سیم‌هایی که به رنگ سبز هستند سیم ارت یا اتصال به زمین بوده که تشخیص آن‌ها بسیار ساده است. این استانداردها، استانداردهای کلی بوده و در همه جای دنیا یکسان نیستند. برخی مناطق و کشورها استانداردهای بخصوصی را که برای رنگ‌بندی سیم برق گردآوری کرده اند، از این استاندارد برای ساخت انواع سیم و کابل برق تبعیت می‌کنند.
کدهای رنگ سیم برق در امریکا
در استاندارد رنگ‌بندی سیم برق در کشور آمریکا، کابل‌ها بر اساس میزان ولتاژ خود به شرح زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- کابلهای با ولتاژ ۱۲۰ تا ۲۴۰ از نوع AC: برای رنگ‌بندی فازهای ۱ و ۲ و ۳ به ترتیب از رنگ‌های مشکی، قرمز و آبی استفاده می‌شود. سیم ارت به رنگ سبز و سیم سفید نیز نشان دهنده نول بوده که فاقد جریان است. این سیم‌ها اغلب در محیط‌های خانگی و اداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- سیمهای با ولتاژ ۲۷۷ تا ۴۸۰ از نوع AC: در رنگ‌بندی این نوع سیم‌ها برای مشخص کردن سیم فاز ۱ از رنگ قهوه‌ای، سیم فاز ۲ از رنگ نارنجی، سیم فاز ۳ از رنگ زرد، سیم خنثی یا نول از رنگ خاکستری و سیم ارت از رنگ سبز یا سبز با نوار زرد استفاده می‌شود. این نوع سیم‌ها اغلب در سیستم‌های ولتاژ بالا و برای موتورهای صنعتی و تجهیزات به کار برده می‌شوند.
- سیمهای DC قدرت: این نوع سیم‌ها به علت ساختاری که دارند از ۳ نوع رنگ برای استاندارد رنگ‌بندی سیم برق آن‌ها استفاده شده است. به طور معمول کابلی که سر مثبت دارد و به زمین متصل نیست رنگ قرمز داشته و سیم با سر منفی که به زمین متصل نیست رنگ سیاه دارد. سیم ارت نیز در این کابل‌ها دارای رنگ سبز است.
استاندارد رنگ سیم برق در اروپا (IEC)
برای استاندارد رنگ‌بندی سیم برق در تمامی کشورهای قاره اروپا از استاندارد IEC برای کدبندی تبعیت می‌کنند. IEC مخفف شده کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک است که بر اساس این کمیسیون کابلهای AC فاز ۱ به رنگ قهوه‌ای، فاز ۲ به رنگ سیاه، فاز ۳ به رنگ خاکستری، کابل نول به رنگ آبی و کابل ارت نیز به رنگ سبز است که روی کابل ارت باید نوارهای زرد نیز استفاده شده باشد. این استاندارد رنگ‌بندی در حال حاضر متداول‌ترین شیوه‌ی رنگ‌بندی سیم‌ها در جهان است که البته در ایران، معمولا سیم‌ها مطابق این استاندارد رنگ‌بندی سیم برق استفاده نمی‌شود.
استاندارد رنگ سیم برق در کانادا و ژاپن
استاندارد رنگ‌بندی سیم برق در کشورهای کانادا و ژاپن یکسان است و به صورت مشترک از یک استاندارد رنگ استفاده می‌کنند. استاندارد این کشورها تقریبا با استاندارد اروپا شباهت دارد. در این استاندارد برای مشخص‌سازی نول از رنگ خاکستری یا سفید به جای آبی کمرنگ استفاده شده و از رنگ سبز به جای زرد-سبز برای سیمهای هادی حفاظتی استفاده می‌شود.
استاندارد رنگ سیم برق در انگلستان
کشور انگلستان در سال ۲۰۰۱ استاندارد BS-7671 را برای رنگ‌بندی سیم‌ها تصویب کرد. این استاندارد با IEC شباهت‌های بسیار زیادی دارد با این تفاوت که می‌توان از رنگ خاکستری برای مشخص کردن سیمهای فاز استفاده کرد.
استاندارد رنگ سیم برق در ایران
در کشور ایران از استانداردهای مختلفی برای رنگ سیم برق استفاده می‌شود و تولیدکنندگان ضروری است که این استاندارد را رعایت کنند. بر اساس استاندارد رنگ سیم برق در ایران سیمهای از نوع S و R و T باید به ترتیب دارای رنگ‌های زرد، قرمز و آبی باشند. در برخی از موارد به دلیل اینکه در صورت استفاده از عایق‌های رنگی، هزینه تولید بالا می‌رود، از استاندارد رنگ سیم برق در ایران تبعیت نمی‌شود و تمام سیم‌ها با یک رنگ واحد تولید می‌شوند. این موضوع در برخی از مواقع می‌تواند دردسرساز شود.
