گلند
برای اتصال و ثابت نگه داشتن کابل به تابلو برق و جعبه تقسیم از گلندکابل استفاده می‌شود. به کارگیری گلند در محل اتصال کابل‌ها و انواع لوله فلکسیبل باعث ایجاد ایمنی کابل در برابر گرما، رطوبت، خوردگی، بارهای وارده و آسیب جانبی می‌گردد. با توجه به این که سیم‌کشی برق در کل صنایع به کار برده می‌شود، Gland هم به شکل‌های مختلف و در جاهای متفاوت استفاده می‌شود، از این رو وسیله‌ای بسیار پرکاربرد است. جایگاه سوخت یکی از موارد مهم مصرف انواع گلند است با توجه به وجود مواد قابل اشتعال و اهمیت بالای ایمنی در جایگاه سوخت، نیاز است برای سیم‌کشی جایگاه از گلندها و کابل‌های مناسب و با استاندارد استفاده گردد.
گلند چیست؟
گلندکابل به نام کانکتور یا بست نیز در بازار شناخته می‌شود. این وسیله برای جلوگیری از رطوبت، گرد و غبار و ورود حشرات به جعبه تقسیم یا تابلو برق استفاده می‌شود. گلندها در اندازه‌های متفاوت به شکل پلاستیکی پلیمری و فلزی ساخته می‌شوندکه بر مبنای سطح مقطع کابل‌ها انتخاب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت گلندکابل براساس نوع کاربرد و جنس آن متفاوت است. گلندها بر اساس استاندارد متریک (M) و استاندارد PG طراحی و ساخته شده‌اند. شیوه کار این وسیله به این صورت است که در داخل ورودی این قطعه، تعداد بسیاری شیار روی پلاستیک درج گردیده و یک لاسنیک پیوسته در کنار آن قرار دارد. پس از این که کابل از داخل این شیار عبورکرد، درب تجهیز که یک دایره توخالی است توسط نصاب سفت شده و لاستیک فشرده می‌شود. این کار باعث قفل شدن کابل می‌شود.
گلندها بر اساس جنس و ساختار فیزیکی، نوع رزوه، ابعاد و درجه حفاظتی، در دسته‌بندی‌های مختلف، تولید و عرضه می‌شوند که در ادامه به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
انواع گلند از لحاظ جنس
گلندها با جنس‌های مختلف پلاستیکی و فلزی ساخته می‌شوند؛ پرکاربردترین انواع گلند از دیدگاه جنس و کاربرد هر یک را در ادامه مرور می‌کنیم:
گلند پلاستیکی
به‌خاطر سبک بودن و مقاومت مناسب در برابر اسیدها، انواع روغن‌ها و خوردگی، و البته قیمت مناسب، این گلندها کاربرد گسترده‌ای در انواع سیم‌کشی‌ها دارند. با این حال، استفاده برای محیط‌هایی که امکان آتش‌سوزی در آن‌ها وجود دارد، مناسب نیستند.
گلند برنجی با روکش نیکل
این گلندها مقاومت فیزیکی و دمایی بالایی دارند و در برابر خوردگی نیز مقاوم هستند. با توجه به قیمت، از این گلندها در محیط‌ها و لوازم حساس نظیر تجهیزات پزشکی، ماشین‌آلات، انواع تجهیزات اندازه گیری و لوازم کنترلی استفاده می‌شود.
گلند فولاد ضد زنگ
گلندهای فولادی علاوه بر استحکام و مقاومت بالای فیزیکی، از نظر خوردگی در برابر موادی چون اسیدهای ضعیف، آب نمک، بنزین و الکل، تا حدود زیادی مقاوم هستند. گلندهای فولاد ضد زنگ با توجه به این ویژگی‌ها، کاربرد گسترده‌ای در سیم‌کشی و دکل‌های برق و تلفن و اتوماسیون صنعتی دارند.
گلند آلومینیومی
برای مقاومت بیشتر فیزیکی، از گلندهای آلومینیومی با روکش pvc آرموردار، برای استفاده در محیط‌های داخلی و خارجی استفاده می‌شود.
انواع گلند بر اساس نوع ابعاد و رزوه
گلندها از حیث ابعاد، در دو نوع M و PG تولید و عرضه می‌شوند. گلندهای نوع M بر حسب میلی‌متر هستند و عدد درج شده پس از M نشان‌دهنده‌ی حداکثر قطر کابل عبوری از گلند است. گلند PG نیز بر حسب اینچ سایز کابل عبوری را نمایش می‌دهد. از نظر نوع رزوه نیز گلندها در دو نوع NPT و G تولید می‌شوند. روش اتصال در گلندهای نوع G بر اساس استاندارد BSP و به صورت نر و مادگی است. عدد بعد از G نشانگر قطر خارجی پیچ گلند بر حسب واحد اینچ است. روش اتصال در گلندهای نوع NPT نیز بر اساس استاندارد NPY و به شکل پیچی در دو نوع صاف و مخروطی، تولید می‌شوند.
علاوه‌بر موارد ذکر شده، گلندها از نظر ساختار و شکل فیزیکی، در انواع معمولی، فلت، ضدانفجار، فلکسی و آرموردار ساخته می‌شوند. گلند آرموردار برای مقاومت بیشتر در مقابل جویدگی، اتصالی و پاره شدن کابل‌ها، کاربرد دارد. از گلند ضدانفجار یا EX نیز در محیط‌های حساس، به منظورعدم انتشار جرقه به محیط و آتش‌سوزی، استفاده می‌شود. گلندهای فلکسی نیز به منظور نگهداری از روکش‌های خرطومی فلکسی که برای پوشش کابل‌ها هستند، کاربرد دارند.
انواع گلند بر اساس درجه حفاظت IP
درجه حفاظت IP، میزان سطح حفاظت در برابر جسم سخت خارجی و همچنین حفاظت افراد را مشخص می‌کند. هرچه مقدار IPذکر شده روی تجهیزات بیشتر باشد نشان‌دهنده این است که این وسیله مقاومت بیشتر در برابر آلودگی‌های محیطی دارد. انواع گلند بر اساس درجه حفاظت درجه حفاظت IP به شرح زیر است:
• IP ۶۷:
این نوع از گلند بسیار پرطرفدار و قابل توجه است. گلندهایی که درجه حفاظت IP ۶۷ دارند ضد آب بوده و دوام طولانی مدت در شرایط سخت آب و هوایی دارند. این گلندها در برابر گرد و غبار به خوبی محافظت می‌شوند و دارای فابلیت غوطه وری در آب تا یک متر به مدت ۳۰ دقیقه می‌باشند.
• IP ۶۸:
این گلندها خاصیت ضد آب بالایی دارند و از ورود گردو غبار به طور کامل جلوگیری می‌کنند. گلندهای با این درجه حفاظت قابلیت این را دارند که به طور مداوم تحت فشار قرار بگیرند.
• IP ۶۹:
گلندهای که درجه حفاظت IP ۶۹ دارند، خاصیت حفاظت درمقابل آب پرفشار، درجه حرارت بالا و ورود گرد و غبار را دارند. این نوع گلندها در جعبه تقسیم‌های حساس و دستگاه‌هایی که احتیاج به آب‌بندی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
موارد مهم برای انتخاب گلند مناسب
برای انتخاب گلند مناسب باید به یک سری نکات توجه کنیم.
این نکات به شرح زیر است:
✔️ اندازه قطر سوراخ گلند با توجه به سیم‌های مورد نظرکه می‌خواهیم از آن عبورکند.
✔️ مفاومت و استحکام کافی و مناسب برای کاربرد مورد نظر.
✔️ بررسی مقادیر اندازه دهانه و قطر و عمق گلند با استاندارد M یا PG.
✔️ توجه به وضعیت محیط مورد استفاده از نظر ایمنی و ضد انفجار بودن.
✔️ در نظر گرفتن دمای حداکثر برای عملکرد آب بند
✔️ بررسی طراحی گلند از نظر وجود واشرهای فاصله‌گذاری
✔️ دقت به نکات ذکر شده در بالا و کاربرد موردنظر می‌توانیم گلند مناسب را انتخاب کنیم تا این وسیله ساده و تقریبا ارزان قیمت از تجهیزات گران قیمت ما در مقابل آسیبها محافظت کند.
